วันที่ 12 ธันวาคม 2556
การเรียนการสอน
พัฒนาการของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ สรุปเป็นองค์ความรู้ได้ดังนี้
เนื้อหาที่เรียนเรื่อง พัฒนาการของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ สรุปได้ดังนี้
พัฒนาการ
การเปลี่ยนแปลงในด้านการทำหน้าที่และวุฒิภาวะของอวัยวะต่างๆรวมทั้งตัวบุคคล
ทำให้สามรถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ
พัฒนาการล่าช้าอาจพบเพียงด้านใดด้านหนึ่ง
หลายด้านหรือทุกด้าน
พัฒนาการล่าช้าในด้านหนึ่งอาจส่งผลให้พัฒนาการในด้านอื่นล่าช้าด้วยก็ได้
ปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการเด็ก
ปัจจัยด้านชีววิทยา
ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมก่อนคลอด
ปัจจัยด้านกระบวนการคลอด
ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมหลังการคลอด
สาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางพัฒนาการ
เด็กจะมีพัฒนาการล่าช้ามาตั้งแต่เกิดหรือสังเกตได้ชั่วระยะไม่นานหลังเกิดมักจะมีลักษณะผิดปกติแต่กำเนิดร่วม
เช่น หูหนวก ตาปอด
การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมรวมทั้งการขาดสารอาหาร
- อาการของเด็กที่มีวามบกพร่องทางพัฒนาการ
- มีพัฒนาการล่าช้าซึ่งอาจจะพบมากกว่า 1 ด้าน
การติดเชื้อ
- การติดเชื้อตั้งแต่อยู่ในครรภ์
น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย ศีรษะเล็กกว่าปกติ จะมีตับม้ามโต การได้ยินบกพร่อง
ต้อกระลอก
- นอกจานี้การติดเชื้อรุนแรงภายหลังเกิด
เช่น สมองอักเสบ เยื้อหุ้มสมองอักเสบ
ความผิดปกติเกี่ยวกับเมตาบอริซึม
- โรคที่ยังเป็นปัญหาสาธารณสุขไทย คือ
ไทยรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ
ภาวะแทรกซ้อนระยะแรกเกิด
- การเกิดก่อนก่อนกำหนด
น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย และภาวะขาดออกซิเจน
สารเคมี
- ตะกั่วเป็นสารที่มีผลกระทบต่อเด็ก
และมีการศึกษามากที่สุด
- มีอาการซึมเศร้า เคลื่อนไหวช้า
ผิวดำหมองคล้ำเป็นจุดๆ
- ภาวะตับเป็นพิษ
- ระดับสติปัญญาต่ำ
แอลกอฮอล์
- น้ำหนักแรกเกิดน้อย
- มีอัตราการเพิ่มน้ำหนักหลังเกิดน้อย
ศีรษะเล็ก
- พัฒนาการของสติปัญญาก็มีความบกพร่อง
- เด็กบกพร่องทางพฤติกรรมและอารมณ์
Fetal alcohol syndrome,
FAS
- ช่องตาสั้น
- ริมฝีปากบนยาวและบาง
- หนังคลุมหัวตามาก
- จมูกแบน
- ปลายจมูกเชิดขึ้น
นิโคติน
- น้ำหนักแรกเกิดน้อย
ขาดสารอาหารในระยะตั้งครรภ์
- เพิ่มอัตราการตายในวัยทารก
- สติปัญญาบกพร่อง
- สมาธิสั้น พฤติกรรมก้าวร้าว
มีปัญหาด้านการเข้าสังคม
การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมรวมทั้งการขาดสารอาหาร
- อาการของเด็กที่มีวามบกพร่องทางพัฒนาการ
- มีพัฒนาการล่าช้าซึ่งอาจจะพบมากกว่า 1 ด้าน
แนวทางการวินิจฉัยเด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ
1. การซักประวัติ
กล่าวโดยสรุปเมื่อซักประวัติแล้วจะทำให้สามารถบอกได้ว่า
1. ลักษณะพัฒนาการล่าช้าดังกล่าวเป็นแบบคงที่
(static) หรือถดถอย
2. เด็กมีระดับพัฒนาการช้าจริงหรือไม่
อย่างไร อยู่ในระดับไหน
3. มีข้อบ่งชี้ว่าจะมีสาเหตุจากโรคทางพันธุกรรมหรือไม่
4. สาเหตุของความบกพร่องทางพัฒนาการนั้นเกิดจากอะไร
5. ขณะนี้เด็กได้รับการช่วยเหลือและฟื้นฟูอย่างไร
2. การตรวจร่างกาย
การตรวจร่างกายที่สำคัญและอาจสัมพันธ์กับความบกพร่องทางพัฒนาการ ได้แก่
2.1
ตรวจร่างกายทั่วๆไปทุกระบบ
และการเจริญเติบโตที่อาจบ่งชี้สาเหตุที่ทำให้เด็กมีความบกพร่องทางพัฒนาการได้ เช่น
ตรวจดูลักษณะผิดรูปของรูปร่างหน้าตา
2.2 ภาวะตับม้ามโต
ซึ่งบ่งชี้ถึงภาวะ inborn error บางชนิด
2.3 ผิวหนัง เช่น cutaneous
markers ได้แก่ café-au-lait spots บ่งถึง tuberous
sclerosis ซึ่งเป็นสาเหตุของพัฒนาการล่าช้าได้
2.4 ระบบประสาทต่างๆ
โดยละเอียดและวัดรอบศีรษะด้วยเสมอเพื่อที่จะสามารถตรวจพบเด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการที่มีความรุนแรงไม่มากนัก
2.5
ดูลักษณะของเด็กที่ถูกทารุณกรรม (child abuse) เพราะเด็กพิเศษถือว่าเป็นกลุ่มเสี่ยงอย่างหนึ่ง
2.6
ระบบการมองเห็นและการได้ยินเพราะเป็นความพิการซ้ำซ้อนที่พบร่วมได้บ่อย
3. การสืบค้นทางห้องปฏิบัติการ
3.1
การตรวจทางห้องปฏิบัติการพันธุกรรม
3.2 การตรวจรังสีทางระบบประสาท
3.3 การตรวจทางเมตาบอลิก
4. การประเมินพัฒนาการ
4.1 การประเมินแบบไม่เป็นทางการ
4.2 การประเมินที่ใช้ในเวชปฏิบัติ
4.3 แบบทดสอบ Denver ll
4.4 Gesell Drawing Test
4.5 แบบประเมินพัฒนาเด็กตามคู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กอายุแรกเกิด- 5 ปี
4.6 สถาบันราชานุกูล
สะท้อนการเรียน
- การประเมินพัฒนาการเด็กได้เหมาะสมตามวัยและได้นำความรู้ที่ได้รับในชั้นเรียนมาประยุกต์ใช้แล้วนำมาเป็นองค์ความรู้ต่อในรายวิชาอื่นต่อไปในอนาคต
- รู้วิธีการแก้พฤติกรรมหรือกลุ่มอาการความผิดปกติในเด็กได้ทันท่วงทีและนำความรู้ที่ได้มาปรับใช้ได้เหมาะสมกับกลุ่มอาการ